Kerstmis als je rouwt

20 dec Kerstmis als je rouwt

Kerstmis. Het feest van licht. Van geboorte. Nieuw leven. Feest van hoop, verwachtingen. Hoe vier je dit feest als deze dagen zo pijnlijk duidelijk maken wie er niet meer in je midden is? Hoe geef je invulling aan het versieren van een kerstboom, het klaarmaken van een kerstdiner, het wandelen door verlichte straten en het doen van kerstinkopen wanneer je groot verdriet voelt om iemand die is overleden?

In de aanloop naar kerstmis, ervaar ik in mijn praktijk voor rouw grote verschillen in de beleving van dit feest. Er zijn mensen voor wie kerstmis een moment is om extra aandacht te hebben voor wie en wat er wèl is in hun leven. Ze voelen dankbaarheid voor iedereen die om hen heen staat in de donkere tijden van rouw. Kerstmis is voor de aanleiding om hen dat te laten weten en om te vieren dat zij niet alleen zijn. Om in het samenzijn met familie en vrienden hun warmte op te zoeken die troost biedt. Zij maken het huis gezellig, nodigen mensen uit. En ja, zij missen juist in deze tijd nog meer, degene die er niet meer is. Zij zetten dat missen echter om in rituelen die troost bieden. Daardoor wordt het voor hen niet het feest van verdriet en pijn, maar van stille aanvaarding en hoop voor de toekomst.

Er zijn ook mensen die erg opzien tegen feestdagen, en Kerstmis nu in het bijzonder. Voor hen hangt het vieren van feestdagen vooral samen met verdriet. Centraal op deze dagen staat (de pijn van) het missen. Zij voelen zich tijdens deze dagen nog eenzamer dan op andere dagen. Zij kunnen niet – of maar moeilijk – de energie opbrengen om van deze dagen iets moois te maken. Blijven het liefst in bed met de deken over hun hoofd, wachten tot het allemaal voorbij is.

Herken je jezelf? Of is er op dit moment iemand in jouw omgeving die moet leren omgaan met het verlies van iemand die dierbaar was? Uit de gesprekken met nabestaanden blijkt steeds opnieuw dat steun en begrip vanuit hun omgeving een belangrijke voorwaarde is om de draad weer op te pakken. Om opnieuw invulling te geven aan het leven. En daar horen ook de feestdagen bij. Steun en begrip hoeven niet groot te zijn. Ook, of juist, kleine gebaren kunnen het verschil maken.

Wat kun je voor jezelf doen?

• Mensen in je omgeving weten niet precies hoe je je voelt. Als je steun en begrip wilt, zul je hen moeten vertellen wat je nodig hebt. Er vanuit gaan dat anderen wel snappen wat je (in deze feestdagen tijd) nodig hebt, is niet reëel.
• Het kan erg helpen om de feestdagen in te vullen op de manier zoals jouw overleden dierbare dat had gedaan. Of zoals jullie dat samen deden. Kleine rituelen – versiering, het eten, muziek – kunnen troost bieden. Op die manier ben je actief bezig met rouw in plaats van dat alles je overkomt en je je machteloos voelt.
• Probeer je niet terug te trekken. Alleen zijn en familie en vrienden op afstand houden, lijkt het makkelijkst. Het is echter niet de oplossing voor je verdriet. Laat je troosten en afleiden. Maak weer nieuwe mooie herinneringen. Zie – hoe klein ook – de lichtjes die mensen bij je achterlaten. Want naast pijn en verdriet, gebeuren er ook mooie dingen als je in een donkere periode van je leven zit.

Wat kun je voor een ander doen?

• Vraag, juist in deze tijd, wat iemand die rouwt fijn vindt. Hoe je deze dagen voor diegene ook waardevol kunt maken. Alleen jouw aandacht en vraag zijn vaak al genoeg. Het betekent dat je de mogelijke moeilijkheid van deze tijd ziet en dat je daarin iets wilt betekenen.
• Stuur een extra berichtje of kaartje om te laten weten dat je aan iemand denkt. Schroom niet om in je berichten de overledene te noemen. Bijvoorbeeld “Ik kan me voorstellen dat je …… nu extra mist”. Ook als het overlijden al wat langer geleden is. Het blijft altijd fijn om te merken dat mensen in je omgeving aan je denken en hun best doen te begrijpen wat je nodig hebt.
• Laat je adviezen, oordelen en oplossingen achterwege. Ze geven de indruk alsof het verdriet er niet mag zijn en je de pijn wilt wegpoetsen. Bied vooral een luisterend oor en een open, warme plek om naar toe te gaan.

Ik wens je warme, troostende dagen toe die je helpen om van 2017 een liefdevol en hoopvol jaar te maken!